Muraja wiechowata

Zastanawiając się jaki materiał opublikować najpierw, stwierdziłam, że zacznę od początku. Czyli od mojej pracy dyplomowej (a raczej jej fragmentu )! Będzie trochę " naukowego bełkotu" ale mam nadzieje, że Wam się spodoba! :D

Rycina 1. a - Murraya paniculata, b - nasiona, c - młode liście,
d - wierzchołki pędów

Charakterystyka gatunku Murraya paniculata

Murraya paniculata jest wiecznie zielonym krzewem, czasem w sprzyjających warunkach siedliskowych osiągającym rozmiar niewielkiego drzewka (Ryc.1.). Zatem choć przeciętnie  osiąga wysokość od 2 do 3 metrów może wyrastać nawet do 7,5 m wysokości przy trzynastocentymetrowej grubości pnia.. Liście są złożone, nieparzysto-pierzaste, osadzone na łodydze naprzemianlegle. Listki długości 1-5 cm, sztywne, eliptyczne lub jajowate, po rozgnieceniu wydzielają charakterystyczny cytrusowy zapach. Ich górna powierzchnia jest błyszcząca, ciemnozielona, dolna matowa i jasnozielona. Krzew wytwarza intensywnie pachnące, pięciopłatkowe, białe kwiaty skupione w baldachogronach. Murraya paniculata często kwitnie wielokrotnie i nieregularnie w ciągu roku. Po przekwitnieniu rozwijają się błyszczące, eliptyczne, czerwone owoce długości ok. 1 cm (Ryc2.). Nasiona są w kształcie łezki, zaokrąglone lub spłaszczone z jednej strony, w zależności od tego, czy w owocach występowało jedno czy dwa nasiona. Roślina w warunkach naturalnych rozmnaża się jedynie generatywnie, a przez człowieka jest również rozmnażana wegetatywnie z  sadzonek pół-zdrewniałych. Nasiona kiełkują hypogeicznie, od 25 do 60 dni od momentu wysiewu. Sadzonki szybko rozwijają głęboki system korzeniowy i rosną w umiarkowanym tempie.

Rodzimy zakres Murraya paniculata obejmuje Chiny, Indie, Sri Lanke, Andamany, Birmę, Tajlandię, Kambodżę, Wietnam, Malezje, północno-wschodnią Australię, Nową Kaledonię i Tajwan. Ponadto krzew jest stosowany w terenach zieleni na terenie całych tropików i w efekcie jest naturalizowany w wielu miejscach. M. paniculata jest przystosowana do szerokiego zakresu warunków środowiskowych. Naturalizowane rośliny w Puerto Rico rosną w miejscach, gdzie roczne opady wynoszą od około 750 do 1900 mm. Gatunek ten rośnie na zróżnicowanej wysokości, prawie od poziomu morza do 1300 m n.p.m. Rośnie na przepuszczalnych glebach pochodzących zarówno ze skał magmowych jak i osadowych. Z badań wynika, że preferuje obszary wapienne, jednak posiada szeroki zakres tolerancji odnośnie podłoża (gleby). Rośliny mogą przetrwać temperatury do -4°C. Krzew ten jest umiarkowanie tolerancyjny na cień, chociaż rośnie również w półcieniu, jednak produkując nieliczne kwiaty i owoce. Siewki nie rywalizują z roślinnością trawiastą. Murraya paniculata może żyć co najmniej 15 lat, jednak stosowana jako roślina ozdobna potrzebuje nieco uwagi, gdyż gatunek jest preferowanym gospodarzem dla Citrus psyllid, Diaphorinia citri oraz wektorem dla chorób zieleniejących cytrusów (choroba Huanglongbing roślin cytrusowych).

Roślina ta na terenie Europy pojawiła się w drugiej połowie lat 90-tych ubiegłego wieku jako cenna ozdobna roślina doniczkowa. Murraya paniculata uprawiana w mieszkaniach wymaga dużo słońca, umiarkowanej temperatury, żyznej ziemi z dodatkiem gliny i torfu, regularnego, obfitego podlewania oraz nawożenia od marca do końca sierpnia. Lepiej rośnie i rozwija się jeżeli w okresie letnim jest wystawiana do ogrodu lub na balkon. Natomiast w okresie zimowym, aby roślina mogła przejść wymagany okres spoczynku powinno się ją umieścić w chłodnym, ale dobrze oświetlonym pomieszczeniu. W naszych warunkach klimatycznych dopiero kilkuletnie okazy wytwarzają kwiaty, z których jedynie część zawiązuje owoce.

Rycina 2. Murraya paniculata : a - pokrój rośliny, b - kwiaty zebrane w okazałe kwiatostany,
c - wybarwiąjace się owoce, d - nasiona

Źródło: a- http://www.bidorbuy.co.za/item/87001615/5_Murraya_paniculata_Seeds_Orange_Jasmine_Mock_Orange_Shrub_Seeds_GET_FREE_SEEDS.html; b- https://www.flickr.com/photos/arnistm/2956130291; c-http://www.fleur-des tropiques.com/murraya-paniculata-orange-jasmine-batch-of-10-seeds-c2x7383319; d- https://naradka.wordpress.com/tag/murraya-paniculata/

Zastosowanie

Murraya paniculata stosowana jest w tropikach jako popularna roślina żywopłotowa, może być również stosowana także jako tło lub akcent barwny dla innych roślin ozdobnych . Może być przycinana w różne kształty (topiary), uprawiana w formie drzewa, czy też jako roślina doniczkowa, bądź bonsai. M. paniculata chroni glebę i dostarcza pożywienia oraz osłonę dla dzikich zwierząt. Liście i inne tkanki mają zarówno pobudzające jak i ściągające właściwości i są stosowane w leczeniu biegunki, czerwonki, ran ciętych, chorób wenerycznych, bólu stawów i mięśni oraz jako środek poronny. Liście i kwiaty stosuje się w kosmetyce i perfumerii. Oprócz olejków eterycznych, tkanki Murraya paniculata zawierają wiele związków biologicznie czynnych takich jak flawonoidy, kumaryny czy alkaloidy.

Elementy etnobotaniki

W niektórych krajach Murraya paniculata  pełni ważną rolę jako część kultury ludzkiej. Nie tylko jako roślina ozdobna, ale także roślina, która reprezentuje w wierzeniach mądrość życia ludzkiego. Roślina ta ma różne funkcje i zastosowania, które sprawiają, że nadal istnieje z pokolenia na pokolenie jako ważny symbol. W Indonezji, zwłaszcza w historii Yogyakarta, Sułtanatu położonego na Wyspie Java, M. paniculata była traktowana jako część królewskich roślin, które stanowią symbol mądrości. Król zawsze zatrzymywał się na chwilę w pobliżu tych roślin i kontemplował odwieczną mądrość natury. Jawajczycy uważają, że roślina ta chroni przed diabłem, czarami i pechem oraz przynosi radosne, pełne powodzenia życie, dlatego każdy powinien ją mieć w swoim ogrodzie lub na podwórku. Symbolika rośliny dotyczy także dwóch ważnych cykli życia człowieka:  małżeństwa i śmierci / pogrzebu. Wykorzystywana była w trakcie  ceremonii ślubnych jako symbol "uznania dla pary" w celu uzyskania owocnego i radosnego życia, takiego jak oszołamiająco piękny zapach jej kwiatów. Roślin tych również używano w trakcie ceremonii pogrzebowych i wówczas stosowano liście - należało je umieścić w trumnie, aby wydzielały przyjemny zapach.

Synonimy i nazewnictwo lokalne

Murraya paniculata (L.) Jack. znana jest również jako: Chalcas paniculata L., Mill., orange jasmine, mock orange, satin wood, honey bush, China-box, café de la India, mirto, azahar, naranjo jazmín, limonaria, bun, muralera, boj de Persia, jazmin frances, jazmin, boxwood, St. Patrick Bush. 

Pozdrawiam :)

Angee